Các nội dung chính
PHẦN 1 – NÀNG PIÊN PHẠM LUẬT TRỜI BỊ ĐÀY XUỐNG TRẦN GIAN ĐẦU THAI VÀO NÀNG CẦM XÔM VÀ NGẦN LIÊNG
Ngày xửa ngày xưa, trên Trời có vị Then Luông cai quản khắp muôn loài; Ngài sống sung sướng trên cõi Tiên, vợ đẹp và nàng hầu không thiếu gi. Thế nhưng vợ chồng Ngài hiếm hoi, sinh được có một cô công chúa là nàng Piện. Cô rất xinh đẹp, càng lớn càng xinh, khắp trời đất không ai đẹp bằng cô. Cô thông minh, tài giỏi, được cha mẹ quý mến, chiều chuộng truyền cho biết nhiều bùa phép. Năm mười bốn, tuổi thiếu nữ cô càng xinh đẹp vô ngần. Khi đã lớn Then cha muốn gả cô cho một Hoàng tử nhưng cô không ưng. Luật Nhà Trời rất nghiêm khắc, cô đã phạm tội không nghe lời cha. Cô bị Then cha xử phạt, hoá kiếp cho xuống làm người dưới trần gian trong thời gian hai mươi ba năm.
Dưới trần, thời ấy tại Mường Chiềng Ly có ông Phìa lớn cai quản một vùng đất rộng, đồng dân, giàu có. Hai ông bà Phìa sinh được hai cô con gái, có chị tên là Cầm Xôm, cô em Ngân Liêng. Hai chị em mỗi người mỗi vẻ, càng lớn càng xinh đẹp. Khi còn nhỏ hai cô thường ở bên mẹ, năm mười bốn tuổi, Phìa cha cho hai con gái ở lầu riêng. Hai nàng sống sung sướng, trong nhà có nhiều kẻ hầu người hạ. Bên lầu của hai cô có vườn cây với đủ các thứ quả và có một khu vườn trồng nhiều thứ hoa. Hai chị em cô thường hay vào chơi trong vườn, hái quả chín, ngắt những bông hoa ưa thích và ngắm phong cảnh đẹp đồi núi, đồng ruộng, suối sông.
Một hôm hai nàng đang ở trong lầu, ngồi bên cửa sổ thêu khăn piêu, thỉnh thoảng nghỉ tay nhìn ra bầu trời quang mây tạnh. Bỗng trời tối sâm, sấm chớp ầm ầm, mưa xả xuống như trút nước, nước lũ tràn về đục ngầu các sông suối. Rồi một buổi mưa tạnh, trời quang đãng, nước sống trong, hai chị em rủ nhau ra chơi ngoài bờ sống. Đi men bờ một lát thấy nóng, đến bãi cát có đá sỏi sạch. Cầm Xóm rủ em cởi váy áo xuống tắm mát dưới sông. Hai chị em song song vui bơi trên mặt nước. Đúng vào lúc ấy, Then Luông trên Trời đang ngồi chơi bên cửa sổ nhìn xem phong cảnh trần gian. Ngài thấy hai cô gái đang bơi tắm dưới trần quả là xinh đẹp hiếm có. Ngài gật đầu mỉm cười ưng ý. Ngài đã chọn được người xứng đáng gửi con gái mình đầu thai vào đó.
Then Luông cho gọi công chúa Nàng Piên tới, chỉ tay xuống trần, bảo con đầu thai vào hai cô gái đang bơi đùa kia và dặn lại: “Con nhớ đúng hạn hai mươi ba năm con lại phải trở về Trời, dù trần gian vui thú đến đâu con cũng không được ở lại quá hẹn”.
Công chúa thưa: “Vâng, con xin ghi lòng tạc dạ lời cha”. Rồi có lạy cha mẹ, tạm biêt ra đi.
Cô hoá phép, bay xuống trần, nhẹ nhàng đổ xuống bên bờ sông phía trên chỗ hai chị em Cầm Xóm, Ngần Liêng đang tắm. Mải vui đùa, tắm mát. Hai cô không biết có chuyện gì đã xảy ra.
Nàng Piên hoá phép biến mình thành một quả sung chín đỏ. Quả sung đặt trên một hòn đá sỏi lớn toả hương thơm ngào ngạt. Hai chị em Cắm Xóm, Ngàn Liêng rủ nhau lên bờ tìm xem vật lạ gì vậy, Có chị ngửi thấy mùi thơm lạ thường bay đến như gần đâu đây. Lúc thơm mùi hoa, lúc thơm mùi quả chín. Chị liền hỏi: “Em có thây mùi hương thơm gì không?”. Em trả lời: “Có chị ạ! Hương thơm ngát dịu, khoái lạ vô cùng”. Nhìn xung quanh không thấy có vật gì?
Trời vẫn nóng nực, nhìn dòng sông nước chảy trong mát thích thú. Hai chị em lại rủ nhau xuống nước tắm chơi một lát nữa. Hai cô vừa lội xuống sông lại thấy mùi thơm ba nãy bay tới gần mình. Bỗng cả hai người đều cùng nhìn thấy một quá sung chín đỏ đang từ phía trên trôi theo dòng nước chảy bập bềnh đến gần chỗ hai cô. Hai cô đón vớt lấy quả sung chín rồi lên bờ. Cò chị nói: “Ôi! Quả sung chín có hương vị lạ thường đây rồi. Ta có nên ăn thường thức mùi vị thơm ngon của quả sung này xem ra sao không?”
Ngân Liêng trả lời chị: “Quả này là một thứ quả hiếm khác lạ trên đời, em nghĩ chị em ta nên mang về trình biếu Phìa cha”. Cô chị mỉm cười nói: “Em ơi, quả lạ gì, chỉ là một quả sung, đem về biếu thì sẽ làm cho Phìa cha cười chê chị em ta chi bằng ta hãy bóc ăn”. Cô em thấy chị mình nói đúng, ưng ý theo lời chị. Cô chị bửa quả sung ra làm hai, đưa cô em một nửa. Ngân Liêng đưa lên miệng ăn trước. Cầm Xôm hỏi: “Em ăn thấy thế nào ?” Cô em trả lời chị: “Ôi! ngon ngọt lạ thường, vị ngọt dịu mát, vừa ngọt vừa thơm êm ái, em nhai nuốt xuống bụng thấy khoan khoái tâm hồn Cô chị liền ăn phân nửa quả của mình. Ăn xong thốt lên: “Quá ngon, ngon quá! Chị chưa được ăn bất kỳ thứ quả nào ngon như thế này bao giờ”.
Tắm mát xong hai chị em trở về nhà. Ba tháng sau, cả hai đều thấy trong người khác lạ, cơm chẳng buồn ăn. Chân tay nặng nề mệt mỏi, dạ bốn chôn buồn nôn, chỉ thèm của chua, bụng thấy khó chiu, người gầy yếu sút đi. Cô em không dám nói ra với ai, một hôm khẽ hói riêng chị: “Gần đây em thấy trong người mệt mỏi khác thường,chị thấy trong người chị thế nào?” Cô chị trả lời: “Em ơi! Chị cũng bị mệt mỏi như em, không khác gì!” Hai chị em ôm nhau khóc, than thân, kể lễ với nhau rằng chị em mình được cha mẹ nuôi dạy tử tế, ăn ở hiền lành, nết na mà làm sao lại bị trời đất bắt tội thế này? Chị biết em, em gần chị, chưa ai có tình tứ riêng tư gì giấu giếm nhau.
Đành lòng hai chị em phải nói nhỏ chuyện này riêng với mẹ. Bà mẹ nói với hai con: “Tư khi mẹ sinh ra hai con, mẹ yêu quý các con. Hai con đều được chăm sóc chu đáo, không lẽ nào các con lai bi bụng báng. Hay là các con thường ra tắm sông,ma thuổng luồng đực gian tà đã ghẹo hai con chăng? Để mẹ đi bói quẻ xem thực hư thế nào?”
Cầm Xôm bèn thưa rõ ngọn nguồn chuyên hôm ra tâm ngoài sòng chị em chót dại đã cùng chia nhau ăn một quả sung chín thơm ngot lạ thường. Từ bấy đến nay trong người đều thấy bụng dạ khá lạ và đã nên nông nỗi này. Bà mẹ lai hỏi hai con: “Hai con hãy nói thực, đừng giấu mẹ nếu hai con đã chót yêu đương ăn ở chung dụng với ai”. Hai chị em đến môt lời thưa với mẹ: “Chúng con chưa hề biết yêu ai Bao giờ”. Bà mẹ nghĩ đến chuyện hai con mmh đã ăn quả sung chín lạ thường kìa, hẳn là việc Trời xui khiến đầu thai, số phận đã định đoạt rồi, không thế làm khác đi được nữa.
Hai chị em khóc lóc mòn mỏi, nhan sắc tàn úa, thân hình héo hon. Trai trai, gái gái trong Mường)đua nhau làm lụng, chơi vui. Những đêm trăng sáng các cô gái rủ nhau ra sàn ngồi kéo sợi, se bông, các chàng trai gầy đàn môi, thổi sáo vui ca hát.
Cầm Xôm, Ngân Liêng buồn tủi, xấu hổ, không dám ra khỏi nhà. Ngày ngày sống trên lầu, thỉnh thoảng ngó trong nhà nhìn qua của số ngắm cảnh vơi sầu. Nhin đường đi lối lại. ngắm mây bay núi biếc, nhìn tràn ruộng bát ngát, hai cô lại càng thêm buồn. Hai chị em giao hẹn với nhau sau này sinh ra hai đứa trẻ, nêu một trai, một gái sẽ cho chúng kết duyên vợ chồng. Nếu Sinh thành hai gái sẽ gả cho một Tạo để hai chị em suốt đời được sống chung một nhà, không bao giờ xa nhau.